O agasallo: un proxecto audiovisual para a aula de música de secundaria

Á hora de deseñar un proxecto audiovisual desde pretextos musicais e a través dos medios cos que contamos nunha aula de música de secundaria, pensei en camiñar en sentido inverso ao que o fixera ata o de agora.   Se antes artellaba proxectos que consistían en facer música partindo doutros medios artísiticos (a poesía, sobre todo), agora tratábase de converter en cinema contidos de orixe musical.

Coñecía The gift (O agasallo) a historia que Lou Reed escribira como traballo para a facultade de literatura na que estudaba e que despóis incluíu cun acompañamento instrumental no segundo disco de The Velvet Underground, desde facía xa máis de vinte anos, e considerei que era o material perfecto para comezar un proxecto de integración total do medio audiovisual na miña actividade docente.

Tiñamos que adaptar o guión, do que contabamos cunha edición bilingüe inglés-castelán, ao tempo dos nosos adolescentes e ás súas circunstancias.  Para iso contamos coa profe de galego e responsable de dinamización lingüística do IES As Barxas, Iria Collazo, que revisou cada versión que ía saíndo da aula de 1º de bacharelato.

Tiñamos ademáis que compoñer a banda sonora.  Hai moitas versións de The gift colgadas na rede; a idea de converter en curtametraxe ese texto non resultou ser moi orixinal, e tiñamos que aportar algo novo, non só en canto á historia en si. Así que decidimos prescindir totalmente do instrumental da Velvet e Alejandro Iglesias e Ana Gil, de 4º da ESO, compuxeron unha peza en tres pequenos movementos para instrumental orff, en la menor armónico para darlle un chisquiño de angustia á unha historia tan peculiar.

Lóxicamente todo iso tivemos que ensaialo, rodalo, gravalo, montalo, editalo…co que ningún aspecto da produción cinematográfica foi allea ao noso cometido.  Isto daría mesmo para facer un blog aparte.

O resultado aí o tedes.  Unha aproximación ao cinema coa música como catalizadora da arte total.

 

Gran gala Olloboi 2012

Mañá celébrase a gran gala do Audiovisual escolar galego, a entrega dos premios Olloboi 2012.

Foi no 2008 cando un grupo de profes transformou á súa sensibilidade pola imaxe nunha iniciativa da que primeiro saíu o grupo Rodaxe e deste o Festival Audiovisual Olloboi, orientado nun principio ás producións do ámbito escolar.

En total presentáronse nesta edición 87 traballos dos que fai pouco soubemos os finalistas.  Entre eles Musicando Arbo, o docu-video clip que ao fin do curso pasado realicei como escolma de todo o traballo desenvolvido cos chavales do IES As Bizocas de O Grove (o certame de poesía Xosé A. Barral, do que xa hai fallo da sexta edición, e a Orquestra Orff IES As Bizocas), nominado para o premio ao mellor guión e para o Olloboi escolar.

Parabéns aos organizadores e moita sorte a todos os finalistas. Será ás 21:00h na Casa da Cultura Ramón Martínez López de Boiro.  Unha ocasión para non perder.

 

Festa do Audiovisual As Barxas

Mañá é o gran día do audiovisual no IES As Barxas.  Estreamos 8 (8!!!) curtametraxes.  A saber: unha nova entrega de A Muller Lamprea, a heróina particular do noso insti, batalladora incansable contra os prexuízos que atacan a nosa lingua; O agasallo, baseada nunha historia orixinal que Lou Reed convertíu en The gift, unha peza do segundo disco da Velvet Underground, que o alumnado de 1º de Bacharelato adaptou para esta curta na que integramos completamente a arte cinematográfica na aula de música de secundaria, incluída a composición, a interpretación e a gravación da banda sonora a cargo dos chavales de 4º da E.S.O., e Historias dun cuarto de baño, un proxecto da profe Luz Beloso e o seu alumnado de 4º, artellado coma un mosaico composto de 6 curtas onde varios xéneros fíanse arredor diso, dun cuarto de baño. A este proxecto contribuimos desde o obradoiro músicasbarxas gravando e editando voces en off e esta divertida canción, da que vos deixo o video, que pecha o ciclo e que se está a converter no himno semioficial do instituto, cun estribillo que non deixa de ser unha declaración de principios nos beizos dun estudante adolescente machucado polo academicismo e a pseudo-pedagoxía: Eu non sei o que queres: unha estatua, un ser inerte…

Temos gala entón, mañá 20 de xuño, ás 18:00, no salón de actos.  Estades tod@s convidados!

 

Amadeus

A película que o director checo Milos Forman estreou con grande éxito en 1984, sobre a vida do compositor Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), é unha das favoritas do profesorado de música para introducir o clasicismo.

Amadeus é unha interesante e entretida ficción histórica baseada no mito, construído primeiro por Puschkin e por Rimski-Korsakov, en torno á morte de Mozart, atribuída indirectamente ás intrigas do compositor da corte de Viena Antonio Salieri (1750-1825). Mais a realidade foi ben distinta e quizáis na procura da verdade que alimenta ao mito está un dos temas máis atractivos a desenvolver nos traballos que sempre lles pedimos ao noso alumnado sobre esta película.  E como os nosos de terceiro da ESO están véndoa en clase e xa saben que tipo de traballo se lles vai pedir, aí vai a resposta á pregunta das preguntas:  Entón, de que morreu Mozart?  Pois, á luz das últimas investigacións, tomade nota:  infección estreptocócica, síndrome de Henoch-Schoenlein, insuficiencia renal, flebotomía, hemorraxia cerebral e…bronconeumonía terminal. O caso é que a súa saúde nunca fora boa e, naquel tempo de terrible mortalidade infantil, máis ben poderíamos dicir que os 35 anos que viveu Mozart foron un agasallo do destino, e as máis de 600 obras que nos deixou testemuñan o inmenso talento mais tamén a impresionante capacidade de traballo dun home que sempre intuíu que o seu tempo era pouco.

Abaixo tedes un video cun fagmento do seu Concerto para piano nº 27, que o verdadeiro Amadeus interpretou a derradeira vez que tocou en público, hoxe fai case 221 anos, o 4 de marzo de 1791 no Salón Jahn , cerquiña da súa casa, en Viena.

 

Treme

Hai algo que sempre boto en falta nas películas sobre músicos.  Non sei moi ben o que é.  Será que teño a sensación de que os que as fan non saben do que falan e fastídiame vernos soterrados baixo unha tonelada de tópicos ridículos (O meu nome é Bach, de Dominique de Rivaz) e envoltos nunha, no mellor dos casos, atractiva mentira (Amadeus, de Milos Forman).  Supoño que non será doado tratar con rigor a música, ou calquer outro tema, sen facer unhas cantas concesións ao espectador medio que, no fondo, nin sabe nin quere saber e prefire continuar manexando os lugares comúns que fan dos que nos adicamos a unha disciplina artística, unha especie diferente a cabalo da excentricidade e dos demos da inspiración.

Menos mal que temos a David Simon, que non contento con ser o creador da policíaca The Wire ( a serie que fixo por fin do medio televisivo unha plataforma de arte maior), está realizando xunto a Eric Overmyer, o mellor achegamento do audiovisual ao mundo da música que coñezo: Treme.  Nunca antes vira eu á música e aos músicos tratados con maior criterio, respeto e profundidade. Na Nova Orleans despóis do Katrina, a música revélase como o verdadeiro cemento da reconstrución; o blues e o jazz pero tamén a música de antes do blues e de antes do jazz.  O tremendo latexo dunha cultura e dun país, os Estados Unidos, que quizáis teñan na música a mellor razón da súa existencia e quen sabe se da súa xustificación futura.

Con cameos de Elvis Costello, Cassandra Wilson ou McCoy Tyner, facendo de si mesmos, Treme é por encima de todo unha declaración de amor de David Simon, un autor xa xigante.

 

That thing you do

…ou The Wonders, como se titulou aquí, é unha película que nin deseñada para o alumnado de música de 2º da E.S.O.   Estreada en 1996 e escrita e dirixa por Tom Hanks, That thing you do supón unha achega á eclosión pop dos Estados Unidos post British invasion, a mediados dos anos ´60, e conta a historia dun grupo de chavales que, desde un pequeno pobo, chegan aos primeiros postos das listas de éxitos cunha soa canción, a que dá título á película e que lle valeu ao seu compositor, Adam Schlesinger, o oscar á mellor canción.

Mestura de comedia e pequeno drama, a película está chea de referencias aos Beatles (Hanks, no seu papel de manager, semella un dobre de Brian Epstein…), pon sobre a mesa as contradiccións da industria discográfica e redunda nuns cantos tópicos (os bos rapaces queren tocar jazz, os malos rock and roll) mais é unha fonte de información rica en detalles e unha dose de diversión asegurada para o noso alumnado máis novo.

 

Backbeat

Iníciase con esta película unha nova sección no blog, adicada ao cinema musical e, en xeral, ao cinema coa música como contexto ou como pretexto.

Backbeat (1994), de Ian Softley, retrata os inicios de The Beatles na súa etapa na cidade alemana de Hamburgo, onde aprenderon o oficio a base de pura necesidade: obrigados a extenuantes xornadas de non stop rock and roll (hai fotos na rede onde se poden ver aos 5, daquela, beatles esgotados, tocando sentados nos amplificadores), diseccionaron o repertorio dos pioneiros do rock ata dominalo de arriba a baixo.

Aínda que en toda a película non soa ningunha das composicións de Lennon e McCartney, a música é interesante na medida que pretende rescatar a esencia aínda sen domar pola industria dos de Liverpool, unha especie de protopunk que na banda sonora orixinal se encargaron de recrear destacados músicos dos noventa como Thurston Moore, de Sonic Youth, Mike Mills, de R.E.M., ou Dave Grohl, de Nirvana.

Con todo, o resultado non é dos de botar foguetes.  O guión céntrase na relación entre John Lennon e o seu amigo, o pintor e baixista accidental Stu Sutcliffe, e o triángulo amoroso entre estes e a fotógrafa alemana Astrid Kirchherr, historia que, con toda a súa carga dramática, sostense polos pelos, seguramente por culpa duns personaxes planos e maltratados por momentos; John Lennon é un palurdo insensible, Paul McCartney…pobriño Paul McCartney.

Recomendable como introdución á chegada a Europa do rock and roll, para 4º da ESO e para Bacharelato, que só se lles ocorreou aos Beatles facerse profesionais no Reeperbahn, entre mariñeiros e soldados bébedos, compartindo escenario con strippers.