Na miña etapa no IES As Bizocas, en O Grove, a intuición e a intención leváranme a definir cales eran para min as claves dun ensino útil, afastado o máis posible da clase maxistral (aínda que as veces haxa que botar man dalgunha), e da concepción do alumnado como simples contedores baleiros que os profes temos a obriga de encher polo ben da transmisión, na miña especialidade, do sacrosanto canon da música occidental. Esa visión academicista que todo o invade, á práctica mais tamén á xestión docente, non estaría mal se a realidade non fora tan teimuda, arroxando uns índices de fracaso escolar tan inaceptables coma os do paro, indicándonos que, polo menos, deberíamos probar a cuestionalo todo.
Un bo día, mentras explicaba de costas a unha clase de segundo da ESO unhas nocións básicas de interválica, sentín un bule bule especial, virei e ao ver á chavalería dinme conta do que ía o asunto, toda a clase parecía facerse a mesma pregunta: de que fala este pirado? E tiñan razón, repasando os libros de texto da materia de música empregados no ensino secundario, calquer especialista pode chegar á conclusión que moitos dos contidos están, no mellor dos casos fóra de contexto ou, o que é peor, introducidos sen unha aplicación práctica significativa co que, a outra pregunta que se fai calquera cando algo lle custa un esforzo, e isto para que serve? vén a tirar por terra calquer estratexia proxectada nas programacións didácticas. Lembro agora o que me dixo un alumno de cuarto nun dos primeiros días de clase: a mi me gusta mucho la música, eh? Como anticipando que quizáis o meu maxisterio ía rematar coa súa paixón musical.
Daquelas reflexións naceron o Certame de poesía Xosé Antón Barral, que pretendía tirar da creatividade dos rapaces de xeito interdisciplinar, abranguendo literatura, música e artes visuais e a Orquestra Orff IES As Bizocas, unha formación estable que empregaba os instrumentos propios da dotación dunha aula de secundaria, ademáis de canteira de compositores, intérpretes e arranxistas. Ambas iniciativas deron tanto traballo como satisfaccións e a través delas descubrín que a diferenza que había entre seguir as pautas do ensino tradicional e apostar por iniciativas que fixeran ao alumnado sentirse o verdadeiro protagonista eran as que hai entre ter a unha clase preguntándose para que está na aula ou tela entusiasta e tirando dun mesmo. Asegúrovos que traballar nesas condicións converten ao ensino nunha experiencia marabillosa e eficaz.
Estando nese proceso de cambio de enfoque, no que tanto terei aínda que perseverar (o seguinte ten que ser xa a programación por proxectos, seguro), déronme o IES As Barxas no concurso xeral de traslados, do que só coñecía, a través de Soncine, o labor da profesora Luz Beloso, no departamento de plástica. O seu traballo (que neste mesmo curso recibiu o prestixioso premio Crearte do Ministerio de Cultura) e o do alumnado que participa das súas iniciativas no centro moañés, compartía esa mesmiña intención, a de chegar ás cousas a través dun prantexamento fundamentalmente práctico, contando co alumnado como axente activo. Nin que dicir ten que faltou tempo para comezar a sumar esforzos que a piques están xa de dar os seus primeiros froitos.
O que tedes arriba é o video da cortiniña que vai preceder ás producións que vaian saíndo do proxecto audiovisual no que estamos empeñados no instituto, nós e Jenni, Noelia, David, Melanie, Alex, Laura, Daniel, Joel, Sara, María, Isma, Ana, Hugo, Álvaro, Paula, Iago Sowel (que aínda se achegou a gravar o venres pasado), Sebe, Lorena, Cristian, Lucía, Inés, Jessica, Macarena, Gael, Raquel, María, Adrián, Alberto e un longo e motivado etcétera.
Atentos ás súas pantallas.